👩❤️💋👨 АБДУЛЛА ҚАҲҲОР ВА КИБРИЁХОНИМ: ИЖОДУ ҲАЁТДА ҲАМНАФАС
➖ Афсона қаҳрамонлари
Абдулла Қаҳҳор. 1907 йил 17 сентябрь куни Қўқон шаҳрида туғилган болакай 60 йил ўтиб “Ўзбекистон халқ ёзувчиси” даражасига эришди. Илк шеъри 17 ёшида “Муштум” журналида босилди. Биринчи ҳикояси 22 ёшида “Бошсиз одам” номи билан эълон қилинди. 28 ёшида эса “Сароб” романи билан адабиёт бўстонига чуқур илдиз отди. Адиб ўзбек ҳикоячилигини янги босқичга кўтара олди. “Анор”, “Ўғри”, “Минг бир жон”, “Майиз емаган хотин”, “Даҳшат” каби ҳикоялари машҳур.
Кибриё Қаҳҳорова. 1914 йил 14 апрелда Самарқандда туғилган. Отаси Лутфулло Махсум қизини ўқимишли бўлиши учун астойдил жон куйдирди. “Мулло Кибриё” 1930 йилда олти ойлик саводсизликни битириш курсини икки ойда битириб, ўқитувчилик қила бошлайди. Араб ва форс тилларини мукаммал ўрганади. Нашриётда муҳаррир, адабиёт бўлими мудираси вазифасига тайинланади. Ленинград университети шарқшунослик факультетида ўқийди. Кейинчалик қатор масъул лавозимларда ишлаган.
➖ Илк учрашув
1943 йили Абдулла ва Кибриё илк бор театрда учрашади. Янги спектакль иккаласининг ҳаётида ҳам янги даврни бошлаб берди. Аллақачон машҳур бўлган ёзувчи ҳарбий газетада ишловчи лейтенант формасидаги аёлга маҳлиё бўлиб қолади. Зиёлиларга хос суҳбатлар ва бир нечта “тасодифий” учрашувлардан кейин Абдулла Қаҳҳор ўзи узоқ вақтдан бери излаб юрган одамни топганига амин бўлди. Тез орада янги оила қурилди.
➖ Чорак аср ҳамнафас
Абдулла Қаҳҳор ўзига етганча қайсар, чўрткесар ва интизомли одам эди. Бунинг устига ижодкорларга хос инжиқлик ҳам бор. Бунга тоқат қилиш учун аёлдан катта сабр-бардош талаб қилинарди.
Абдулла Қаҳҳордан бутун ўзбек адабиёти вакиллари қалтираб турарди. Ана шундай бир арбобнинг рафиқаси бўлиш ҳам осон эмасди. Шунга яраша, адиб ҳам аёлини қадрлаган. У Кибриёсиз тура олмас, сал кўрмаса соғиниб қоларди.
Кибриёхоним фақат турмуш ўртоқ эмас, котиба, таржимон, муҳаррир ва маслаҳатчи бўла олди. Айниқса, жаҳон адабиёти дурдонаси бўлмиш Лев Толстойнинг “Уруш ва тинчлик” эпопеясининг Қаҳҳорлар оиласи томонидан таржима қилингани унутилмас воқеа ҳисобланади. Эпопеянинг 1-китобини Абдулла Қаҳҳор, 2-3-китобларни эр-хотин биргаликда таржима қилишди. 4-китоб эса Абдулла Қаҳҳор вафотидан сўнг Кибриёхоним томонидан таржима қилинди ва хайрли иш ниҳоясига етказилди.
Қаҳҳорнинг юлдузли онларида ҳам, бошига қора булут соя солганда ҳам рафиқаси ундан айрилмади. Фақат...ўлимга чора йўқ экан. Абдулла Қаҳҳор 61 ёшида оламдан ўтди. Кибриёхоним эса турмуш ўртоғининг адабий меросини асраб-авайлади. Дўрмондаги ҳовлисининг чироғини ёқди. Муҳаббат ва садоқат ҳақида достондай ўқиладиган “Чорак аср ҳамнафас” китобини ёзди. Кибриё Қаҳҳорова 1996 йил 26 сентябрда саксон икки ёшида оламдан ўтган.
➖ Уйида бахти борлар...
Қаҳҳорлар оиласи таниқли шахслардан иборат бўлса-да, охир-оқибат оддий эр-хотин эди. Уларда ҳам оилавий можаролар бўлиб турар, аммо хафагарчилик дока рўмол қуришига ҳам етиб бормасди. Гоҳ эр, гоҳ аёл паст келиб ўртага совуқчилик туширмасди.
Масалан, бир куни Абдулла Каҳҳор овқатланиб ўтирганида Кибриёхоним чой узатади. Кутилмаганда чойнакнинг қопқоғи шарақлаб пиёлага тушиб кетади. Тўқимтабиатроқ одам балки сўкиб берарди. Аммо адиб ноқулай вазиятни ҳазилга буради: “Хайрият, чойнакнинг қопқоғини чайиб ичадиган кунларга ҳам етиб келдик!”
Буни қарангки, Абдулла Қаҳҳордан ҳаётда ҳам, ижоддан ҳам мақтов олиш қийин бўлган экан. Бир куни меҳмондорчиликдан қайтишда Кибриёхоним гап бошлайди:
— Мантидан негадир емадингиз, нима, ёқмадими?
— Ха, “покришка”си қалин экан, томоғимдан ўтмади. Барибир ўзингиз дуруст экансиз.
— Вой, сиз ҳам мақташни билар экансиз-ку!
— Одам бозорга олиб чиқадиган нарсасини мақтайди. Хотин ўзимники, нима учун мен уни мақташим керак?
Қаҳҳорлар оиласининг севгиси ХХ аср тарихида Зулфия ва Ҳамид Олимжон, Ойбек ва Зарифа, Саид Аҳмад ва Саида Зуннунова, Одил Ёқубов ва Марям каби ёрқин из бўлиб қолди.
Раъно Саъдуллаева тайёрлади
@Lidertilchilarعرض المزيد ...