☑️جنبش سرکوبِناپذیرِ هیبریدی
✍🏻امتداد-محمدرضا جلائىپور
✔️ادعای این متن این است که جنبشی که در پی فاجعه مرگ مهسا امینی و با محوریت شعار «زن، زندگی، آزادی» و جوانان و خصوصا دهه هشتادى شكل گرفت و در ماه گذشته در فضاى آنلاین و خيابان جلوههای متکثری یافت، یک جنبش اجتماعی سرکوب ناپذیر و هیبریدی است.
🔹
چرا سرکوبناپذیر است؟
♦️لااقل به دلیل ترکیب چهار ویژگی زیر:
✔️اولا، این ویژگی که این جنبش در طلب بازپسگیری «زندگی» است. محوریتِ زندگیجویی، آزادیهای اجتماعی و حقوق زنان در این جنبش امکان مقاومت و پیشروی در زندگی روزمره و انواع فضاهای عمومی را به حامیانش میدهد و اساسا سرکوبناپذیر است.
✔️ثانیا، این ویژگی که بیسر و سازمان است. جریانی که رهبر و تشکل و سازمانِ هدایتگر ندارد، اساسا قابل سرکوب متمرکز نیست. نه رهبری دارد که محصور شود، نه حزب هدایتگری که ممنوعالفعالیت شود و نه سخنگویان بانفوذی که بازداشت شوند این جنبش، جنبش No body هاست.
✔️ثالثا، ویژگیِ فراطبقاتى، فرامنطقهای و پوشش گستردهٔ جغرافیاییاش که سرکوب متمرکز کاملش را ناممکن میکند. صرف نظر از مجموع تعدادِ معترضان خیابانی در این جنبش، تعداد و پراکندگیِ شهرهای درگیر، گسترهٔ مناطق و محلات هر شهر و طیفِ نهادهای مدنی و صنفی و گروههای مرجعِ مطالبهگر در این جنبش بیشتر از جنبشهای گذشته است و سطح پوشش فراطبقاطی و فرامنطقهایِ ویژهای به آن داده است.
✔️رابعا، این ویژگی که اکثر شهروندان ایران از مطالبهٔ محوری آن -طلب زندگی و حقوق مدنى زنان- حمايت مىکنند. اگر حقوق و آزادیهای اساسی شهروندان مورد مطالبهٔ اقلیت باشد، بعضا قابل سرکوب توسط حاکمیت است؛ گرچه وظیفهٔ هر حاکمیتِ عدالتورزی همیشه صیانت از حقوق و آزادیهای اساسی است. اما وقتی این حقوق اساسیِ شهروندی مطالبه اکثریت میشود، دیگر قابل سرکوب نیست و مادامی که پاسخ نگیرد و محقق نشود جنبشِ مطالبهاش میتواند زنده بماند و در هر فرصت جدیدی خیزش کند.
✔️بر اساس نظرسنجیهای معتبر داخلی و خارجی چند سالی است که بیش از ۵۰ درصد کل ایرانیان، بیش از ۷۵ درصد کل ساکنان تهران و شهرهای بزرگ و اکثریت قاطع گروهای مرجع (به ویژه دانشگاهیان، روزنامهنگاران، متنفذان رسانههای اجتماعی، روشنفکران، هنرمندان، ورزشکاران و فعالان حقوق مدتی) مخالف اجبار حجاب و گشت ارشاد شدهاند. تغییرات جمعیتشناختی، فناورانه، اجتماعی و فرهنگی هم در کنار انباشت نارضیاتیهای اقتصادی و افزایش فقر، نابرابری و مطالبات معوقهٔ سیاسی، قدرتِ بسیجگریِ مطالبهگرانِ عدالت جنسیتی و آزادیهای اجتماعی را بیشتر کرده است. در چنین بستری مادامی که به مطالبات معترضان کنونی پاسخ مؤثر داده نشود، التهاب و تنش این منازعه برقرار میماند.
🔹
چرا هیبریدی است؟
✔️از حیث روش و هدف هژمونیِ جنبشهای ۵۷ و بهار عربی «انقلابی» بود و هژمونیِ جنبشهای ۷۶ و ۷۸ «اصلاحطلبانه/رفورمیستی» بود، اما جنبش اخیر «هیبریدی» است؛ یعنی از حیث روش و هدف ترکیبی از دو دسته نیروها است: هم یک مولفه رفرمیستی (خشونتپرهیز، قانونی و تدریجیگرا) دارد و هم یک مولفه انقلابی (معطوف به تغییر ساختاری، دفعیگرا، غیرملتزم به قانون و غیرخشونتپرهیز). جلوهٔ بخشِ اصلاحگرا در موج چند میلیونیِ آنلاین چهار روز اول (از جمله جریان اینستاگرامیِ «کثافت گشت ارشاد را جمع کنید» و «نه به اجبار حجاب» و بخش بزرگی از میلیونها هشتگ مهسا امینی)، اکثر تجمعهای دانشجویی، بیانیههای تعداد زیادی از تشکلهای صنفی، مدنی و علمی (از کانون صنفی معلمان تا نویسندگان کتاب کودک، مستندسازان و انجمن جامعه شناسی ایران) بیانیههای جبهه اصلاحات ایران و احزاب اصلاحطلب و مواضع طیف گستردهای از هنرمندان، ورزشکاران و چهرههای سیاسی و دانشگاهی دیده شد. جلوهٔ بخش انقلابی هم در بسیاری از تجمعهای خیابانی با شعارهای رادیکال و انقلابی در دهها شهر کشور و دهها نقطهٔ تهران، تجمعهای اعتراضی ایرانیان خارج از کشور در دهها شهر و تعدادی از شبکههای ماهوارهای دیده میشود.
🔹سرنوشت جنبشِ سرکوبناپذیر هیبریدی چه میشود؟
✔️با توجه به دو ویژگیِ سرکوبناپذیری و هیبریدی بودن این جنش، فرجامش بیش از هر عامل دیگری به نحوهٔ واکنش حاکمیت به آن بستگی دارد. بسته به نوع این واکنش، شاید بخش اصلاحگرای این جنبش تقویت شود، شاید بخش انقلابیاش غالب شود و شاید به سمت اصقلاب (refolution) حرکت کند.
🔹متن کامل
#امتداد
@emtedadnetShow more ...